English
Türkçe
فرشته‌ها در فرهنگ‌های مدرن: آیا به آنها باور داریم؟
از قدیم، در ادبیات، داستان‌های اسطورهای، فرهنگ‌های متفاوت و قصه‌های مذهبی و رزمی، فرشته‌ها موجوداتی محافظ بوده‌اند که در لحظاتی که انتظار ندارید سر می‌زنند. این موجودات مقدس، نورانی و پاک از سمت کائنات سر راه انسان‌ها قرار می‌گیرند و مشکلی را حل می‌کنند.
بااین‌حال دنیای امروز، همچنان به این موجودات اعتقاد دارد. کمی در خودتان بیندیشید. شما چگونه آنان را میشناسید؟ به شکل موجودی نامرئی یا سپری محافظ در برابر سختی‌ها؟ از کجا آنان را میشناسید؟ چه زمانی به کمکتان آمده‌اند؟ شما خودتان فرشته هستید؟ فرشتگان را از نزدیک دیده‌اید؟
ریشه‌های تاریخی و دینی باور به فرشته‌ها
فرشته‌ها، از قدیم در فرهنگ‌های مختلف وجود داشته‌اند و بسیاری از آیین‌های باستانی معتقد بودند که فرشتگان در واقع پیام‌آوران الهی، نگهبان انسان از سمت خدا و راهی برای ارتباط با کائنات هستند. این اعتقادات را در ادیان ابراهیمی مانند یهودیت، مسیحیت و اسلام بیشتر از سایر ادیان می‌توانید مشاهده کنید. قرآن و انجیل نیز به‌عنوان دو کتاب آسمانی، این اعتقاد را عمق میبخشند. به عقیده این آیین‌ها، نه‌تنها فرشتگان نورانی و پاک هستند بلکه می‌توانند سرنوشت انسان را نیز به‌صورت مستقیم تغییر دهند. حضور فرشته در داستان حضرت مریم یا جبرئیل در ارتباط پیامبر اسلام با خدا نمونه‌هایی از این موارد است.
البته تنها متون دینی نیستند که از فرشتگان سخن می‌گویند در افسانه‌ها و حتی اسطوره‌ها فرهنگ‌های مختلف نیز این موجودات با ویژگی‌های ظاهری خاصی که دارند به‌وفور دیده می‌شوند. آنها نقش محافظت از حریم خانه و خانواده و یا حتی راهنمای فرد در مسیرهای عرفانی را بر عهده داشته‌اند. به همین دلیل است که باوجود این ریشه‌ها نمی‌توان به‌طورقطع منکر اعتقاد فرهنگ مدرن به فرشتگان شد.
تصویر فرشته‌ها در فرهنگ‌های مدرن
البته هنوز فرهنگ مدرن به فرشتگان اعتقاد دارد؛ اما شکل ظاهری آنان تغییراتی کرده است. دیگر اتین مخلوقات تنها با دین و آیین ارتباط ندارند؛ بلکه آنها را به اشکال مختلف در فیلم، سریال و حتی انیمیشن هم می‌توانید ببینید. گاه موجوداتی مهربان و دوستانه هستند و گاه باقدرت خود فردی را از مشکل پیش رو نجات می‌دهند.
آنها نمادی از زیبایی و امید هستند و تصویر آنان انسانی نورانی است که بالی سفید دارند. آنان حس امنیت و آرامش را منتقل می‌کنند و در نتیجه باعث شده‌اند که دیگر مذهب راه نفوذ آنان به دنیای روزمره نباشند. این امر کمک کرده تا حتی انسان‌هایی که باور دینی و مذهبی ندارند هم نسبت به فرشته احساسی لطیف داشته باشند.
باور عمومی در جهان امروز
پژوهش‌هایی که در این زمینه انجام شده است، نشان می‌دهد در فرهنگ امروزی، برخی از مردم از فرشتگان به‌عنوان نیرویی ماورایی برای محافظت‌کردن اعتقاد داشته باشند و حتی گاه گزارش‌هایی از حضور آنان در مشکلات و لحظات بحرانی نیز ارائه داده‌اند.
علم روان‌شناسی این تجربیات را نشانی از نیاز انسان به حمایت عاطفی توصیف می‌کند و توضیح می‌دهد که باور به این موجودات به انسان کمک می‌کند تا بتواند در دشواری‌ها امید و انگیزه برای ادامه‌دادن داشته باشد. این مخلوقات را شاید بتوان نوعی روان‌شناس شخصی دانست که هر فرد به‌صورت ناخودآگاه در خود ایجاد می‌کند. گاه از این باورها به‌عنوان ایگو نیز یاد شده است.
دلایل تداوم باور به فرشته‌ها
برخلاف آنکه فرشتگان نمادی بیرونی نداشته‌اند؛ اما سؤالی که مطرح می‌شود این است که چگونه باور به آنان توانسته در خلال تغییرات زندگی و ساختارهای اجتماعی همچنان وجود داشته باشد. این دلایل شاید بتواند توجیهی منطقی از منظر علم روان‌شناسی، اجتماعی و فرهنگی را ارائه دهد:
- نیاز به امنیت: بر اساس نظریه مازلو، یکی از اصلی‌ترین نیازهای انسان نیاز به امنیت است. دنیای پر از استرس و بحرانی که امروزه انسان‌ها با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، این نیاز را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و در نتیجه اعتقاد به فرشته، می‌تواند راهی برای محافظت از انسان در مقابل این مشکل باشد.
- نماد اخلاق: گرچه در ظاهر پایبندی به اخلاق در دنیای امروز نسبت به گذشته دیده نمی‌شود؛ اما هنوز همه انسان‌ها به آن احترام می‌گذارند و تنها تعاریف آنان دستخوش تغییر شده است. فرشته‌ها یادآور و نماد اخلاق هستند و به همین دلیل توانسته تا در گذشت روزها آنان بتوانند خود را نجات داده و همچنان حضور داشته باشند.
- تجارب شخصی: البته افراد بسیاری هستند که توانسته‌اند در خلال لحظات بحرانی زندگی خود، حضوری معنوی را به‌عنوان محافظ حس کنند و با بازگو کردن آنان، دیگران را نیز به این باور دعوت کنند. تنها شکل حضور این فرشتگان متفاوت است که گاه به‌عنوان رویداد ناگهانی، معجزه در مقابل خطر یا حضوری قوی بوده است.
- تأثیر رسانه: فیلم‌ها، سریال‌ها، هنر و وجوه مختلف انتقال ادبیات نیز در این باور سهیم بوده‌اند. آنان فرشته را به شکلی بازنمایی کرده‌اند که توانسته علاوه بر جذابیت، آرامش را نیز منتقل کند.
فرشته‌ها خود انسان‌ها هستند
امروزه، شاید باورهای دینی کم‌رنگ‌تر از گذشته است؛ اما نکته مهمی را نباید از نظر دور کرد. انسان‌هایی که تلاش می‌کنند به دیگران کمک کنند و باری از دوش دیگران بردارند می‌توانند حکم فرشته را داشته باشند. نیازی نیست فرشته‌ها به شکلی نامرئی یا در قالب یک معجزه حضور داشته باشند. هر فردی می‌تواند با یک اقدام کوچک، ساده و روزمره به‌عنوان فرشته زندگی دیگران را نجات دهد.
امروزه افراد با کمک اقداماتی که از آن به‌عنوان خرده داوطلبی یاد می‌شود، تلاش می‌کنند تا در کمترین زمان ممکن و با کمترین تلاش، به شکل گروهی یا فردی، آنلاین یا حضوری، به محیط‌زیست یا اجتماع کمک کنند. آنان تمایل دارند دنیا را جای زیباتری کنند. به نظر شما این افراد همان فرشته‌ها در قالب کالبد انسانی نیستند؟
کلام آخر
دنیا تغییر کرده است. فرهنگ، علم، تکنولوژی پیشرفت کرده است و زندگی اشکالی متفاوت نسبت به گذشته دارد؛ اما بااین‌وجود فرشته‌ها همچنان بخشی از اعتقادات انسان را شکل می‌دهند. حتی اگر آنها را ندیده باشند یا به‌صورت واقعی رویت نشوند؛ اما نقشی نمادین و روان‌شناختی دارند که از انسان در برابر سختی‌ها محافظت می‌کنند.
فرشته‌ها می‌توانند یک رویداد ناگهانی باشند، شاید نجات از یک خطر بزرگ باشند و گاه حتی به شکل دست مهربانی هستند که کودکی را که زمین خورده بلند می‌کنند. همه می‌توانند فرشته باشند. گاهی فقط کافی است بدانید دیگران چه آرزویی در سر دارند! شما نمی‌خواهید فرشته شوید؟
